Często to zjawisko wykorzystuje wielu artystów w swoich pracach np. Salvador Dali, „który igrał ze zdolnością ludzkiego umysłu do interpretowania na dwa różne sposoby dzieła powstałego w skutek tych samych pociągnięć pędzla.”[1] Obrazy te pozwalają na postrzeganie dwóch odrębnych wizerunków, ale również wywołują wrażenie ciągłego przechodzenia jednego w drugie, co było celem artysty.
Niesamowite wrażenie sprawia obraz, w którym z kilkunastu odpowiednio ułożonych kul wyłania się wizerunek twarzy kobiety. Dzięki takiemu zabiegowi ta twarz pozornie ukryta nabiera całkiem innego znaczenia niż namalowana tradycyjnie. Jej nietypowość intryguje i sprawia, że chcemy na dłużej zatrzymać się przy niej w poszukiwaniu szczegółów, elementów, które budują "architekturę" głowy.
Pytania, które się nasuwają:
- Od czego zależy, którą z interpretacji obrazu widzimy dłużej?
- Dlaczego nie potrafimy wybrać jednej z nich, tylko naprzemiennie widzimy raz jeden raz drugi obraz?
- Dlaczego nie potrafimy obu interpretacji widzieć jednocześnie?
Można wprowadzić pewne manipulacje, aby spróbować przez dłużą chwilę postrzegać tylko jedną z interpretacji. Gdy zbliżymy się do obrazu gdzie na przemiennie raz widać 2 kobiety lub popiersie mężczyzny przewagę ma interpretacja pierwsza. Natomiast, gdy oddalimy się i przymrużymy oczy widzimy popiersie mężczyzny. Gdy patrzymy na obraz bez dodatkowych zabiegów obie interpretacje są równorzędne i trudno stwierdzić, który obraz widzimy dłużej. Jednak na tego typu obraz można wpływać tak, aby zdecydowanie jedna z interpretacji była dominująca. Chociaż w tym wypadku zamysł artysty był właśnie taki, aby obie interpretacje w równym stopniu "kusiły" odbiorcę by dostrzegać jedną z nich.
Na próbę przełamania tej równowagi obu interpretacji można wpływać zmianą kontrastu pomiędzy poszczególnymi elementami. Na prostych przykładach w następującej animacji prezentuje wpływ zmiany kontrastu, barw poszczególnych elementów oraz wielkości obrazu na siłę poszczególnych obrazów. Jest to o tyle istotne w projektowaniu, że przy prostych obrazach, piktogramach gdzie występują 2 rodzaje elementów: obiekt i tło, ich interpretacja może być dwojaka. Na kolejnym rysunku prezentuje jak przy zamianie barw poszczególnych elementów obrazu (pozytyw-negatyw) diametralnie zmienia się ich odbiór – raz tło staje się obiektem a obiekt jego tłem i na odwrót.
Teraz zapraszam do obejrzenia animacji: http://www.percepcja.yoyo.pl/rywalizacja02.swf
Liczę tutaj na komentarze ze strony oglądających, w których obrazach w animacji dostrzegali przewagę jednej z interpretacji lub inne spostrzeżenia na ten temat.
[1] Widzenie – okno na świadomość, Nisko K. Logothetis
